radio LIVE tv LIVE
meer NPO start

Het oorlogsverhaal van de familie Barend

Frits Barend en zijn partner Marijke van Haeften slepen al hun hele leven de familie-archieven met zich mee. Ze verdiepten zich nooit in de brieven, foto’s en andere ego-documenten. Eigenlijk durfden ze er nooit in te kijken. Tot na hun pensionering.

Marijke schreef vijf jaar aan het boek Matzes en Mie over hun familiegeschiedenis die getekend is door de Tweede Wereldoorlog. Frits gaf adviezen.

Beiden zijn geboren in 1947. De ouders van Marijke en haar zusters overleefden het jappenkamp, de ouders en broer van Frits als enigen van vele tientallen familieleden Barend de nazi-bezetting. 

Frits’ grootvader hoorde tot de Coselgroep, de op twee na grootste groep van omgekomen Nederlandse Joden, en werd vermoord in Seibersdorff. Waarom kent bijna niemand dat verhaal, vroeg hij zich af. 

Marijke stopte een half jaar met schrijven toen ze ontdekte dat een geliefde oud-oom als politieman in de Haarlemmermeer Joodse onderduikers ophaalde. Ze was in shock.Frits kan het leed makkelijker aan dan zij. Hij zegt altijd: ‘jouw ouders hebben in de kampen gezeten in Indië, de mijne zaten ondergedoken. Dat is een heel verschil.’

Het meest fascinerende vindt Marijkse dat goed en fout zulke lastige begrippen zijn: je had foute Nederlanders en goede Duitsers. De Duitse soldaat die na een inval Frits’ babybroer zag liggen in een slaapkamer hield zijn mond. Frits moeder had zich verstopt in een kast. De buurvrouw had de Duitsers getipt dat er Joden ondergedoken zaten.

In EenVandaag meer over de oorlogsverhalen van twee families op één hoofdkussen. Hoe tekent dat je leven?

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Van iPod tot mp3-speler: steeds meer mensen verlangen naar oude manier van muziek luisteren, maar streamingdiensten blijven populair

Van iPod tot mp3-speler: steeds meer mensen verlangen naar oude manier van muziek luisteren, maar streamingdiensten blijven populair
Een vrouw luistert naar muziek op haar iPod, beeld ter illustratie.
Bron: AFP

Na de terugkeer van vinyl en cassettebandjes lijken andere muziekdragers aan populariteit te winnen: de iPod en mp3-speler. Maar of we binnenkort onze streamingdiensten gaan opzeggen, dat lijkt volgens experts niet te gaan gebeuren.

Afgelopen jaar werd op Marktplaats bijna een half miljoen keer gezocht naar iPods en andere mp3-spelers. En dat past in een trend, zien experts.

Muzikale revolutie

De iPod werd door Apple gelanceerd in 2001 en was volgens muziekjournalist Atze de Vrieze van 3voor12 destijds revolutionair. "De iPod was zeker een revolutie voor de muziekindustrie, want dat was eigenlijk voor heel veel mensen de eerste mp3-speler. Dus de eerste keer dat je digitale bestanden ging afspelen en het gewoon mee kon nemen in je zak. Tot dat moment was je aangewezen op een discman, waar één schijfje in paste met één album erop."

Maar niet alleen het apparaatje zelf veranderde de industrie, ook de software die erbij hoorde: iTunes. "In die online winkel kon je je favoriete liedje kopen voor 1 euro per stuk en vervolgens kon je dat overal luisteren. Maar je kon natuurlijk ook 'gewoon' je illegaal gedownloade muziek erop zetten."

Analoog

De hernieuwde interesse in de iPod past volgens popcultuur-expert Rabia Sitabi in een bredere trend dat zich voornamelijk afspeelt rondom jonge millennials, generatie Z en zelfs de oudere generatie Alpha, die nu rond de 15 jaar oud zijn. "Zogenoemde retro technologie wordt steeds populairder. De laatste 5 à 10 jaar is vinyl weer populair geworden. Maar ook digitale camera's en oude gameconsoles zijn erg populair."

"En dit jaar zie je ook echt een enorme stijging in de terugkeer van dingen zoals cassettes, iPods en 'dumbphones', oftewel oudere telefoons die niet smart zijn."

Bekijk ook

Mentale gezondheid

Hoe dat kan ligt volgens Sitabi redelijk voor de hand: "We luisteren nu vooral muziek via onze telefoons. Als je alleen maar op je smartphone zit, dan ben je de hele tijd eigenlijk verbonden met sociale media", legt ze uit.

En wat je nu steeds meer ziet is dat zelfs ook de jongere generaties wat wat meer bewuster met hun mentale gezondheid willen omgaan, gaat Sitabi verder. "Dus minder verbonden willen zijn. Want bijna alle apparaten hebben tegenwoordig een wifi-connectie. En door terug te gaan naar retro-tech kan je eigenlijk meer genieten van het ding zelf, zonder dat je steeds notificaties krijgt die jouw aandacht proberen te eisen."

Geen persoonlijkheid

Maar in bepaalde mate draait het volgens de popcultuur-expert ook om design. "Bijna alle telefoons lijken tegenwoordig op elkaar. In de tijd van de iPod en bijvoorbeeld de klaptelefoon, had je vaak de optie om je apparaat helemaal naar jouw smaak te maken met stickers en dergelijke. Alles is tegenwoordig best wel klinisch. En heeft geen persoonlijkheid meer."

LP's zijn daar volgens de popcultuur-expert ook een goed voorbeeld van. "Vinyl heeft juist een enorme comeback gekregen door het feit dat het een warme sound geeft vergeleken met digitale audio, wat allemaal eigenlijk heel strak en van betere kwaliteit is. Maar omdat het allemaal zo strak en zo goed is, is het daardoor bijna klinisch geworden."

Streamingdiensten populairder

Muziekjournalist De Vrieze ziet niet in waarom we volledig over zouden stappen op een oude manier van muziek luisteren. Volgens hem wordt er nog steeds fysieke muziek verkocht. Toch ziet hij ook in dat we veel meer zijn overgestapt naar streamingdiensten.

"Spotify is daarin de grootste, maar ook Apple Music, Deezer en Tidal, maar die diensten zijn ook eigenlijk allemaal min of meer hetzelfde. Ze bieden namelijk een abonnement waarvoor je toegang krijgt tot een heleboel muziek."

info

Podcast

De rubriek 'Feit of Fictie?' is nu ook te beluisteren als podcast.

Bekijk ook

Gemak van streamen

"En het voordeel van streaming is dat je niet al die bestanden hoeft op te slaan op je telefoon. In plaats van dat je al die bestanden zelf op je iPod moest slepen, heb je nu legaal gewoon toegang tot zo'n beetje alle muziek", vervolgt De Vrieze.

Volgens de muziekjournalist staat de iPod voor veel mensen symbool als nostalgie, waarbij we nog grip hadden op de muziekcollectie.

Nostalgie

Wanneer spreek je eigenlijk van nostalgie? Emeritus hoogleraar emoties Ad Vingerhoets van de universiteit van Tilburg deed daar onderzoek naar.

"Wij spreken van nostalgie als het gaat om een persoonlijke herinnering die je terugvoert, naar bijvoorbeeld je jeugd. En dan gaat echt altijd om iets wat je zelf hebt meegemaakt. Dus de eerste vakantie zonder ouders, je eerste verliefdheid", noemt hij als voorbeelden. Uit een van de onderzoeken waar Vingerhoets aan mee heeft gewerkt is gebleken dat er echt fysieke reactie ontstaat bij nostalgie.

Bekijk ook

Eigen herinneringen

Maar of dat ook opgaat bij retro-technologie, ligt volgens Vingerhoets dus sterk aan de leeftijd van de gebruiker.

"Als het dan gaat om oudere technologie, dan spreek je van nostalgie als de gebruiker echt eigen herinneringen heeft aan het object. Ik ben 71, dus als ik een bandrecorder gebruik, dan roept dat een gevoel van nostalgie op. Maar als een 17-jarige een bandrecorder voor de eerste keer gebruikt, dan is dat niet het geval."

Niet blijven

De iPod zal bij de één een gevoel van nostalgie oproepen en bij de ander niet. Maar ondanks de opvallende populariteit op Marktplaats, denken De Vrieze en Sitabi allebei niet dat de oude iPod echt terug zal komen. "Ga je dan mp3-spelers kopen voor 1 euro per stuk? iTunes bestaat ook al een paar jaar niet meer, dus ik geloof niet dat de iPod terugkeert."

Sitabi denkt wel dat als de vraag naar een offline muziekspeler toeneemt, de markt daar vanzelf op inspeelt. "Dit zou ook een perfecte markt zijn voor een technische partij met beperkte aansluiting op internet, waar je bijvoorbeeld nummers op kunt downloaden vanuit je streamingdienst. Dat lijkt me niet onlogisch."

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Wat de wapenstilstand tussen Israël en Hezbollah kan betekenen voor oorlog in Midden-Oosten

Wat de wapenstilstand tussen Israël en Hezbollah kan betekenen voor oorlog in Midden-Oosten
In de Libanese kuststad Tyrus is rook te zien na een Israëlische luchtaanval.
Bron: AFP

Het Israëlische kabinet heeft ingestemd met een staakt-het-vuren in Libanon tussen Israël en Hezbollah. De verwachting is dat het akkoord woensdag in zal gaan. "Het houdt een keer op."

De wapenstilstand tussen Israël en Hezbollah gaat voor een periode van 60 dagen in. "Mensen snakken naar een einde aan de bombardementen en het leed."

Veel onduidelijk

Volgens universitair docent conflictstudies aan de Radboud Universiteit Nora Stel is er veel draagvlak onder de bevolking in Libanon voor een staakt-het-vuren. En dat is door de zware bombardementen alleen nog maar toegenomen. "Ze willen koste wat het kost een staakt-het-vuren."

De basis voor een wapenstilstand is resolutie 1701 van de Veiligheidsraad van de Verenigde Naties. Met het aannemen van die resolutie in 2006 kwam er een einde aan de laatste oorlog tussen Israël en Hezbollah. Hoewel Stel ziet dat Hezbollah heeft aangegeven het akkoord te steunen, blijft er nog veel onduidelijk.

Rustperiode

Stel: "De belangrijkste vragen die op dit moment in Libanon leven rondom het bestand gaan in de eerste plaats over wat de terugtrekking van Israël voor Hezbollah betekent. Is dat alleen militair? Kunnen ze wel hun rol in het lokale politieke bestuur behouden?" Over de verdere invulling van het akkoord is nog niet veel bekend.

Tegelijkertijd ziet de universitair docent ook dat de bevolking snakt naar een periode waarin niet continu het gevaar dreigt van bombardementen.

Bekijk ook

Gunstig voor Israël en Hezbollah

Ook universitair docent en expert op het terrein van het Israëlisch-Palestijnse conflict, Peter Malcontent van de Universiteit Utrecht zegt dat de wapenstilstand voor beide partijen goed uitkomt. "Hezbollah heeft eigenlijk niks meer te winnen. Het wordt van alle kanten onder druk gezet door Israël", legt Malcontent uit.

Tegelijk is het ook gunstig voor Israël, gaat hij verder. "In de eerste plaats, is er een meerderheid van de Israëliërs die het eigenlijk ook wel genoeg vindt. In de tweede plaats: je kunt niet door blijven gaan", stelt Malcontent. Zo heeft Israël aangegeven dat ze de doelen van Hezbollah in het zuiden van Libanon wilden vernietigen. Dat doel is inmiddels bereikt. Tot slot ziet Malcontent ook dat de mankracht op begint te raken. "Het houdt een keer op."

Veel bereiken op slagveld

De kans dat er vanavond een akkoord zou komen, was volgens Malcontent en Snel ook zeer aannemelijk. Bovendien kijkt Malcontent er ook niet van op dat er vandaag nog volop werd gebombardeerd.

"Voordat er een bestand wordt gesloten, probeer je zoveel mogelijk nog even op het slagveld te bereiken, want dat is altijd handig", legt de expert uit.

Bekijk ook

Geen vredesakkoord

Maar of het staakt-het-vuren standhoudt, daar zijn beide deskundigen terughoudend over. Snel zegt daarover: "Het zal wel even standhouden. Misschien zelfs wel 60 dagen." Maar inmiddels is volgens haar de huidige situatie heel anders dan in 2006. "Toen hebben we ook al gezien hoe moeilijk het is om uiteindelijk op lange termijn die terugtrekking in ontwapening te garanderen."

Malcontent voegt toe: "Als ze er helemaal van overtuigd zouden zijn aan alle beide kanten dat er nooit meer iets zou gebeuren, dan sloten ze wel een vredesakkoord. Maar dit is een bestandsakkoord van 60 dagen. Niet meer en niet minder."

'Kan zo weer misgaan'

Tegelijkertijd blijven er voor Snel nog veel vragen open: "Hoe gaat Hezbollah 2.0 eruitzien? Hoe gaan we Zuid-Libanon opbouwen? Daar is 8,5 miljard materiële schade. Hoe kunnen de 1,5 miljoen ontheemden terugkeren? Voor Libanon begint het eigenlijk pas nu", ziet de universitair docent conflictstudies.

Malcontent zegt dat zolang er geen definitief vredesakkoord is, kan er ook gemakkelijk weer iets gebeuren. "Ook dat heeft de geschiedenis tussen Libanon en Israël laten zien. En dat kan dus ook in de komende 60 dagen weer misgaan. Het kan goed gaan, maar het kan ook misgaan."

In de Libanese hoofdstad Beiroet zijn opnieuw Israëlische bombardementen gemeld.

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Ook interessant